به گزارش فرهنگ امروز به نقل از ایبنا؛ مراسم یادبود استاد محمد‌ابراهیم باستانی‌پاریزی در آستانه نخستین سالگرد درگذشت او پیش از ظهر امروز 17 اسفند در سالن استاد باستانی‌پاریزی با حضور خانواده وی، استادان و علاقه‌مندان وی برگزار شد. دکتر احسان اشراقی، استاد بازنشسته گروه تاریخ دانشگاه تهران و یکی از دوستان وی گفت: در سفر و حضر و در فرصت‌های مطالعاتی با باستانی‌پاریزی همراه بودم. وقتی برای فرصت مطالعاتی به پاریس رفت کتاب «از پاریز تا پاریس» را نوشت که جزو نخستین نوشته‌های وی به‌شمار می‌آید.

وی ادامه داد:  چهارمین نوبت است که درباره این مرد شریف بعد از فوتش صحبت می‌کنم. تا آخرین لحظات زندگی وی در کنارش بودم که البته در آن زمان از حرف افتاده بود و قادر نبود سخن بگوید. شصت سال در زندگی انسان کم نیست. از نخستین روز تحصیل در دانشسرای عالی که جایگزین دانشگاه تهران شده بود با او هم‌درس و دوست شدم. هردو از شاگردان ممتاز شهرهایمان بودیم و در رشته تاریخ و جغرافیا ثبت‌نام کردیم و از محضر استادان برجسته‌ای مانند عباس آشتیانی و مسعود کیهان درس گرفتیم.

اشراقی با اشاره به هم‌سویی دو رشته تاریخ و جغرافیا اظهار کرد: به دلیل آماده نبودن خوابگاه یکسالی را باهم در مدرسه شیخ عبدالحسین در انتهای بازار گذراندیم، یکسال در آنجا ماندیم و درس زندگی گرفتیم. سال بعد ما را به امیرآباد منتقل کردند و بعد از فارغ‌التحصیلی بنا به تعهد پنج سالی را هر کدام در شهرستانی به سر بردیم تا بعد دوباره همدیگر را در تهران ملاقات کردیم. هیچ‌گاه خاطر وی از یادبردنی نیست.

تالیف شصت عنوان کتاب به قلم باستانی‌پاریزی

این استاد بازنشسته تاریخ در ادامه این مراسم افزود: باستانی یک ادیب تمام عیار بود، عاشق تاریخ و شعر و طنز. یادم می‌آید در شب‌های شعری که پنجشنبه‌ها برگزار می‌شد باستانی یک شعر از خودش خواند، آن‌قدر این شعر زیبا بود که حاضران از وی دعوت کردند که شب‌های جمعه هر هفته بیاید و شعری بخواند.



اشراقی ادامه داد: باستانی را یک روز قبل از فوتش دیدم، دیگر نمی‌توانست حرف بزند و تنها سرش را تکان می‌داد و فردایش هم اطلاع دادند که درگذشته است.

وی اظهار کرد: مردی از میان رخت بر بسته است که در زمان حیاتش بیش از شصت عنوان کتاب تالیف کرده است که هم‌چنان تجدید چاپ می شود؛ مردی که در شیوه تاریخ‌نویسی از شعر و طنز بهره برده است.

از «کرمان بلوچستان» تا همکاری

مراسم یادبود دکتر باستانی‌پاریزی با سخنرانی دکتر منصوریه اتحادیه، استاد بازنشسته گروه تاریخ دانشگاه تهران و یکی از شاگردان و همکاران دکتر باستانی ادامه یافت. وی گفت: خاطره‌های زیادی از دکتر باستانی دارم. به یاد دارم استاد هر وقتی مطلبی خوب و به یادماندنی می‌‌شنید آن را روی برگه‌ای کوچک یادداشت می‌کرد و در جیبش می‌گذاشت و دانشجویان می‌گفتند جیب استاد خودش یک کتابخانه است.

وی اظهار کرد: در سال 1342 کتاب «کرمان بلوچستان» را تدوین می‌کردم و از کتاب «تاریخ کرمان» استاد باستانی هم بهره می‌برم. بعدها باهم آشنا و همکار شدیم و آنچه من از وی آموختم منش اخلاقی وی بود. وی یکی از حامیان بزرگ دانشجویان و مردم بود، چند جلد کتاب زیر میز اتاق کارش بود که یک جلد به مراجعان هدیه می‌داد. وی یکی از مورخانی  بود که به تاریخ اجتماعی و سیاسی علاقه نشان می‌داد و به نحوی نیز این امر در در کتاب‌های وی دیده می‌شود.

اتحادیه از اشراف دکتر باستانی به ادبیات کهن ایران نیز سخن گفت و افزود: اقدامات علمی دکتر باستانی به حدی است که می‌توان چندین تز درباره آنها نگاشت.

 باستانی؛ مردی برای تمام فصول

دکتر ایرج تنها‌تن ناصری، استاد بازنشسته تاریخ دانشگاه تهران درباره دکتر باستانی به‌عنوان یکی از دوستان و همکاران قدیمی خود گفت وقتی نام استاد به میان می‌آید خاطرات زیادی برایم تداعی می‌شود. استاد با اتومیبل طوسی رنگش‌به دانشگاه می‌آمد و شصت پله را به راحتی طی می‌کرد با همان عصا و کلاه همیشگی‌اش. همیشه ساعت 9 به دانشکده می‌آمد با یک چای روز خود را آغاز می‌کرد و بعد دانشجویان و استادان برای عرض ادب به خدمتشان می‌رفتند.

ناصری با اشاره به استقبال استاد از طنزهای سیاسی و اجتماعی اظهار کرد: حافظه خوبی داشت، به خوبی شعر می‌خواند و می‌سرود و دانشجویان علاقه‌مند بودند که از محضرش استفاده کنند.

وی ادامه داد: دکتر باستانی از نیش جراید در امان نبود، دست به خیر بود، بسیاری به محضرش می‌رفتند و نیازهایشان برطرف می‌شد و اصولا گره‌گشایی یکی دیگر از وجوه وی بود.



در بخش دوم مراسم یادبود دکتر محمدابراهیم باستانی، چهار سخنران دیگر درباره وجوه شخصیتی و علمی استاد باستانی سخن گفتند. در ابتدا دکتر محسن جهانگیری یکی از استادان پیشکسوت گروه فلسفه دانشگاه تهران درباره همکاری خود با استاد باستانی‌پاریزی گفت: تاریخ همیشه یکی از مهم‌ترین رشته‌ها به‌شمار می‌آید و آشنایی من با استاد باستانی‌پاریزی تاریخ دارد، نوجوان که بودیم اشعار دکتر باستانی را باهم می‌خواندیم در سال 1343 که دانشجوی دوره دکترای تاریخ بودم دیدم استاد  باستانی با دکتر سجادی در حال گفت‌وگو هستند از آن روز شیفته اخلاق ایشان شدم.

جهانگیری ادامه داد: «سیاست و اقتصاد در عصر صفوی» را باخط خودشان نوشتند و هنوز یکی از منابع مهم در تاریخ است.

«ازپاریز تا پردیس»

حجت‌الاسلام سید‌محمود دعایی، مدیر موسسه اطلاعات در بخش دیگری از این مراسم گفت: در این مجال باید فرصت را مغتنم شمرده و از دو فرهیخته همشهری استاد باستانی که کرمانی بوده و یکی در روزهای اخیر مرحوم شده و دیگری سال‌ها است از بین ما رفته است یاد کنم، یکی از این فرهیختگان سید‌جلیل خطیب‌رهبر و دیگر محمود روح‌الامینی است.

وی با اشاره به انتشار کتابی متشکل از مجموع مقالات درباره استاد با عنوان «از پاریز تا پردیس» گفت: استاد باستانی دو ویژگی بارز داشت یکی تواضع نسبت به شاگردان خود و دیگری سرباز استاد از نپذیرفتن مناصب دولتی. به‌طوری‌که وی در مراسم اعطای نشان لیاقت رییس‌جمهوری دولت هفتم و هشتم حاضر نشد و حتی از پذیرفتن منصبی در یکی از انجمن‌های کرمان در دوران پهلوی هم سرباز زد.

مدیر موسسه اطلاعات به نقل خاطره‌ای از باستانی درباره امام خمینی (ره) پرداخت و گفت: باستانی از دیدار خود، زریا‌ب‌خویی و دکتر مدرسی با امام خمینی(ره) خاطره‌ای برایم نقل کرد که مضمون آن این بود که یک روز این سه نفر به دیدار امام (ره)  می روند و امام از میان آن سه نفر به زریاب‌خویی که زمانی شاگرد وی بوده است می‌گوید تا سخن بگوید. باستانی از امام خمینی (ره) به نیکی یاد می‌کرد و می‌گفت، مرحوم امام راحل  بهترین خدمت را به هنر و موسیقی این مملکت کرد. ارادت مرحوم باستانی به خاندان امام (ره) تا به حدی بود که به دیدار حاج حسن خمینی می‌رفت.

باستانی؛ مردی با ابعاد گسترده

علی دهباشی، مدیر مجله بخارا نیز دیگر سخنران این مراسم بود. وی درباره شخصیت علمی و اخلاقی باستانی‌پاریز گفت:  بدون اغراق در دنیای تحقیقات درباره کرمان، باستانی‌پاریزی یکی از محققان درجه اول در این عرصه بودند همچنین می‌توان وی را یکی از شاعران بی‌نظیر دانست.
این پژوهشگر حوزه فرهنگ ادامه داد: طنز‌پردازی مرحوم باستانی از وی مورخی ساخته بود که توده وسیعی از مردم نیز به او علاقه‌مند بودند این که اتفاق کمتر در بین استادان تاریخ اتفاق افتاده است.

وی از نوجوانی و در پایز کار مطبوعاتی خود را آغاز کرد و تا آخرین روز زندگی به نوشتن علاقه‌مند بود.
مدیر مجله بخارا در ادامه سخنان خود را باستانی‌پاریزی را نمونه اعلای استاد تاریخی معرفی کرد که با نشریات همکاری تنگاتنگی داشت. وی اظهار کرد: پس از انقلاب بیشترین همکاری مرحوم باستانی با «اطلاعات»،‌«آینده» و «کلک» و «بخارا» بود.

دهباشی در ادامه سخنان خود بخشی از یادداشت دکتر باستانی  به مناسبت هفت سالگی مجله «کلک» را برای حاضران قرائت کرد.



باستانی‌ها ظهور نمی‌کنند

در ادامه مراسم یادبود دکتر باستانی‌پاریزی، دکتر محمدباستانی‌راد استاد تاریخ دانشگاه شهید بهشتی و همشهری مرحوم باستانی گفت: پدر مرحوم باستانی، حاج آخوند خدمت بی‌نظیری به مردم منطقه پاریز کرد. وی دبستانی را در آن منطقه ساخت که البته تا به امروز نیز پابرجا مانده است. از این مدرسه صدها دانشمند و متفکر برخاسته‌اند که نمونه آن دکتر باستانی و برادرش است.

وی ادامه داد: کتاب‌ها و تالیفات باستانی‌پاریزی چند میلیون نفر را کتابخوان کرد که هم‌اکنون نیز کتاب‌های وی تجدید چاپ می شوند.

باستانی‌راد ادامه داد: افق‌های روشنی در تاریخ وجود دارد، اما می‌دانم که هرگز آن سال‌ها بازنمی‌گردد. سوالی که برایم پیش آمده این است که در آن سال‌ها افرادی مانند باستانی و ایرج افشار داشتیم اما در سال‌های اخیر باید حسرت آن روزها را بخوریم.

باستانی، تاریخ شفاهی را مکتوب کرد

در ادامه دکتر رسول جعفریان، دانشیار گروه تاریخ دانشگاه تهران  در آستانه سالگرد درگذشت ایرج افشار از وی یاد کرد و گفت: بعد از مرگ باستانی‌پایزی در گوشه و کنار کشور مراسمی برای وی گرفته و نوشته‌های درباره وی منتشر شد که جنبه مردمی بودن وی را بررسی کرده‌اند.

وی ادامه داد: به قول آقای دهباشی، وی نگاه تاریخی به مسایل داشته و نوشته‌هایش رنگ و بوی تاریخ اجتماعی دارد و روال تاریخ‌نگاری وی به‌طور معمول نبودهف مقصودم این است که از فصول و ارجاعات گذشته و عمیق بوده است.

جعفریان ادامه داد: باستانی، اطلاعات شفاهی را به‌طور مکتوب ثبت کرد و تمام تمرکزش بر این بود که حس خوبی به خواننده منتقل کند.

مراسم یادبود نخستین سالروز درگذشت استاد محمد‌ابراهیم باستانی‌پاریزی پیش از ظهر امروز با همکاری گروه تاریخ و انجمن دانشجویی تاریخ دانشگاه تهران و نشریه دانشجویی جنگل در دانشگاه تهران برگزار شد.